Dəniz zəhmətkeşləri

Viktor Hüqo (1802-1885): Fransız ədəbiyyatının ən böyük yazıçılarından biridir. O, şeirləri, pyesləri və romanları ilə tanınır. Fransada romantizm hərəkatının nümayəndəsidir. Ədəbiyyat sahəsində əldə etdiyi böyük nailiyyətlərlə yanaşı, siyasi həyatda da fəal rol oynamış, bu səbəbdən sürgünə məhkum edilmiş, cəzasını başa vursa da, imperiya dağılana qədər Fransaya qayıtmamışdır. Müəllif ilk dəfə 1866-cı ildə nəşr olunan Dəniz zəhmətkeşləri romanını sürgünə getdiyi və sürgün qərarı ləğv edildikdən sonra 15 il yaşadığı Gernsi adasına və orada yaşayan dəniz işçilərinə həsr etmişdir. Müəllif bu əsəri ilə bütün yoxsul dəniz işçilərinin, xüsusən də sevdiyi qadına qovuşmaq üçün təkbaşına qapalı qalmış gəmini xilas etməli olan bir dəniz işçisinin həyat mübarizəsini təqdirəlayiq və ətraflı təsvirlərlə ədəbiyyata gətirmiş, dəniz və dənizin qədim dili ilə mübarizələrini şərəfləndirdi. Viktor Hüqonun bu romanı bir nağılı xatırladır: müflisləşmiş gəmi sahibi öz qardaşı qızını olduqca çətin bir işin öhdəsindən gələ biləcək igidə ərə verəcəyini bildirir. Həmin igid fırtınanın iki qayanın arasına sıxışdırdığı paroxodun mühərrikini çıxarıb gətirməlidir. Onun qardaşı qızı Derüşettada könlü olan Jilyat adlı gənc bir an belə tərəddüd etmədən bu işi öz üzərinə götürür və qayığı ilə dənizə çıxır. Fırtınalı dənizdə katorqa əməyi ilə keçən iki ay... Jilyat gecə-gündüz çalışır, açıq səmada yatır, aclıq və susuzluqla mübarizə aparır, dənizin görünməz gücləriylə savaşa çıxır. Amma bütün bunları o heç də, sadəcə, Derüşetta ilə evlənmək və ya şöhrət qazanmaq üçün etmir. O, anadan dənizçi doğulub, o, dənizi sevir, dənizi anlayır. Bəs bu amansız mübarizədən kim qalıb çıxır? Jilyatmı, yoxsa dəniz?